การให้นมลูกน้อย ในช่วงเดือนแรก ควรป้อนนมทารกอย่างน้อย 6 ครั้งในแต่ละวัน หรือ 12 ครั้งต่อวันถ้าให้นมแม่ ระวังอย่า …
ลูกน้อยวัย 1 เดือน
เมื่อมีสมาชิกตัวน้อยๆ เพิ่มเข้ามาในครอบครัว ถือเป็นช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของบ้าน แทบจะเรียกได้ว่าทุกวินาทีที่ผ่านไปรวดเร็วจนอาจจะตั้งตัวไม่ทัน และบางครั้งก็อาจทำให้คุณแม่กังวลมากจนแทบจะไม่มีเวลาทำสิ่งอื่นนอกจากการดูแลลูก
ลูกน้อยวัย 1 เดือน ต้องการการดูแลใกล้ชิดอย่างมาก เพราะยังหัดทำอะไรเป็นตารางเวลาไม่ได้ โดยเฉพาะเรื่องการนอน ทารกแรกเกิดส่วนใหญ่ยังไม่สามารถควบคุมการนอนและตื่นได้ ลูกน้อยจะตื่นมาหลังจากนอนได้เพียง 2-3 ชั่วโมง และพร้อมกินนมก่อนจะนอนหลับต่อในเวลาต่อมาไม่นาน
การให้นมลูกน้อย
ในช่วงเดือนแรก ควรป้อนนมทารกอย่างน้อย 6 ครั้งในแต่ละวัน หรือ 12 ครั้งต่อวันถ้าให้นมแม่ ระวังอย่าป้อนนมลูกในแต่ละครั้งมากเกินไป คอยสังเกตอาการของลูกน้อยเมื่อรู้สึกอิ่ม เพื่อปรับปริมาณและเวลาที่ป้อนนมให้เหมาะสม
การนอน
เดือนแรกนี้ลูกน้อยจะใช้เวลานอนค่อนข้างมาก เมื่อคุณแม่สังเกตเห็นว่าลูกน้อยเริ่มง่วง ควรให้ลูกนอนพักในเปลหรือเตียง ซึ่งส่วนใหญ่จะเริ่มง่วงและหลับสนิทหลังจากการป้อนนมได้ไม่นานนัก
คุณแม่อาจจะเห็นลูกน้อยวัย 1 เดือนยิ้มเป็นครั้งแรกในช่วงวัยนี้ แต่สิ่งที่คุณเห็นนั้นเป็นเพียงการแสดงออกของกล้ามเนื้อบนใบหน้ามากกว่า ซึ่งรอยยิ้มของลูกน้อยจริงๆ จะมีต่อเมื่อผ่าน 6 สัปดาห์ไปแล้ว และทารกบางคนอาจจะมีอาการโคลิกหรือร้องกวนมากขึ้นเพื่อฝึกการทำงานของปอด อาการร้องไห้ไม่หยุดนี้ทำให้พ่อแม่มือใหม่หลายคนกังวลใจมาก เพราะไม่รู้วิธีรับมือกับเรื่องนี้ สิ่งที่ทำได้ง่ายมากๆ คือ การปลอบลูกน้อยด้วยความอ่อนโยน
พัฒนาการของทารก
เมื่อแรกเกิดลูกน้อยจะจ้องมองหน้าแม่และหันตามได้ และวัยนี้ลูกน้อยจะเรียนรู้ที่จะตอบสนองต่อเสียงของคนที่คุ้นเคยโดยหันหาที่มาของเสียงได้ เช่น มองหาใบหน้าของแม่และพ่อ และมีปฏิกิริยากับคนรอบข้าง พฤติกรรมนี้ช่วยให้ลูกน้อยได้ฝึกการทำงานของสมองในการจดจำ และเรียนรู้โลกรอบๆ ตัว แม้ว่าลูกยังต้องการการดูแลจากเรา แต่เค้าก็แสดงออกถึงความต้องการของตัวเองได้ด้วย
การเจริญเติบโตของลูกน้อย
น้ำหนักในช่วงเดือนแรกควรมากกว่าน้ำหนักแรกเกิด โดยเฉลี่ยแล้วลูกน้อยควรจะมีน้ำหนักเพิ่มขึ้น 150-200 กรัมต่อสัปดาห์ หากพบว่าลูกน้อยมีน้ำหนักตัวเพิ่มไม่เป็นไปตามเกณฑ์ควรรีบปรึกษากุมารแพทย์ทันที บริเวณที่สะสมไขมันที่เห็นได้ชัดเจนที่สุด คือ ต้นขา หน้าท้องและใบหน้า กรณีที่ลูกน้อยมีน้ำหนักตัวมากขึ้น ไขมันส่วนเกินจะไปพอกเพิ่มเติมบริเวณลำคอและช่วงแขน ซึ่งคุณแม่ยังไม่ต้องกังวลมากนักในช่วงเดือนแรก เพราะการเลี้ยงลูกน้อยด้วยนมแม่ซึ่งมีปริมาณไขมันค่อนข้างสูง ทำให้ทารกมีน้ำหนักเพิ่มสูงขึ้นง่ายในระยะ 2-3 เดือนแรก และเดือนต่อมาก็จะเติบโตตามปกติ
การดูแลสุขอนามัยที่ดี
ลูกน้อยของคุณควรได้รับการฉีดวัคซีนในเดือนแรกตามที่แพทย์นัด และหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ป่วย เพราะลูกน้อยยังไม่มีภูมิต้านทานที่แข็งแรงมากพอในการป้องกันตัวเองจากการติดเชื้อต่างๆ
หมั่นล้างมือให้สะอาดและเช็ดให้แห้งเสมอทุกครั้งก่อนที่จะมีการสัมผัสกับลูกน้อย เพื่อควบคุมและป้องกันเชื้อโรคที่แฝงอยู่ตามที่ต่างๆ และควรใช้ครีมบำรุงผิวของคุณเองด้วยเมื่อรู้สึกว่ามีอาการผิวแห้งจากการล้างมือบ่อยครั้ง
ปลอดภัยไว้ก่อน
เมื่อคุณต้องเดินหรือลุกออกมาจากลูกน้อย ต้องมั่นใจทุกครั้งที่จะตรวจเช็คความเรียบร้อยของเตียง หรือเปลที่ลูกน้อยนอนอยู่ หมั่นทำให้เป็นนิสัย ในช่วงแรกนี้ไม่ควรปล่อยลูกอยู่เพียงลำพังเด็ดขาด เพราะทารกอาจจะขยับตัวและเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย และข้อห้ามที่ไม่ควรมองข้ามอีกเรื่อง คือ ไม่ควรอุ้มลูกน้อยพร้อมๆ กับการทำงานอื่นๆ หรือ แม้แต่อ่านคู่มือเลี้ยงลูกด้วยมืออีกข้าง ส่วนการดูแลบริเวณบ้านควรติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันสำหรับเด็กตามเฟอร์นิเจอร์และเครื่องใช้ภายในบ้าน สิ่งเหล่านี้อาจจะทำให้สมาชิกผู้ใหญ่คนอื่นๆ ต้องปรับตัวบ้างเล็กน้อย
การเล่นของลูกน้อย
หมั่นลูบหรือคลึงเบาๆ บริเวณช่วงท้องของลูกน้อยในแต่ละวัน เพื่อให้ทารกได้มีการขยับคอและเสริมความแข็งแรงให้กับลำตัวส่วนบน ลูกน้อยอาจจะแสดงอาการรำคาญให้เห็นบ้าง คุณแม่อาจใช้เสียงเพลงและขยับตามจังหวะดนตรีช่วยให้ลูกน้อยได้เรียนรู้และจดจำเสียงรอบๆ ตัว เป็นการฝึกประสาทสัมผัสทางการได้ยินและแยกแยะเสียงที่คุ้นเคยได้ และทารกก็จะได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกับสมาชิกในบ้านคนอื่นๆ
สิ่งที่คุณแม่ต้องเรียนรู้
รู้ทันอารมณ์
คุณแม่หลังคลอดต้องพร้อมรับมือกับสถานการณ์ตึงเครียดและความกังวลมากมาย ทั้งหมดนี้เป็นเพราะสิ่งที่คุณเตรียมตัวมาตลอดระหว่างตั้งครรภ์ได้ถูกใช้ไปหมดแล้ว นี่คือสาเหตุที่ทำให้คุณแม่เหนื่อยล้าได้ง่ายกว่าเดิม ดังนั้น คุณแม่ควรพักผ่อนระหว่างที่ลูกน้อยนอนหลับด้วย อย่าคิดว่าจะวางแผนทำกิจกรรมอื่นๆ ตอนที่ลูกน้อยกำลังหลับสบาย เพราะการที่คุณไม่ได้พักผ่อนเลย จะยิ่งทำให้คุณแม่อ่อนแรงและหมดพลังในการดูแลลูกรักได้
การดูแลและใส่ใจตนเอง
ขั้นตอนง่ายๆ ที่ช่วยให้คุณแม่สดชื่นขึ้น คือ กิจวัตรประจำวันแสนธรรมดา อาทิ อาบน้ำ แปรงฟัน แต่งตัวและทำผม หลังจากที่คุณดูแลความเรียบร้อยของลูกน้อยแล้ว ถึงเวลาที่ต้องแข็งใจปล่อยให้ลูกน้อยร้องไห้เมื่ออยู่ตามลำพังสักพัก ระหว่างที่คุณทำภาระกิจส่วนตัวเล็กๆ น้อยๆ การที่คุณแม่ได้มีเวลาส่วนตัวบ้างถือเป็นสิ่งจำเป็นไม่น้อย เพราะเปรียบได้กับการชาร์จแบตเตอรี่และสร้างพลังใจที่ดีกับคุณแม่ในการกลับมาดูแลลูกน้อยอีกครั้ง
คุณแม่กับการพักผ่อน
คุณแม่หลายคนหันมางีบหลับในตอนกลางวันระหว่างที่เลี้ยงลูกน้อย บางคนคลายความเครียดด้วยการอ่านนิตยสาร นั่งพักด้วยท่านั่งสบายๆ เพื่อเก็บพลังงานเอาไว้เลี้ยงลูกน้อย ในช่วง 2-3 เดือนแรกนี้คุณแม่มักจะนอนไม่พอ เพราะต้องตื่นมาดูแลลูกน้อยที่ยังตื่นและนอนไม่เป็นเวลา
ความสัมพันธ์ของคุณกับคนรอบข้าง
การเลี้ยงลูกเป็นสิ่งที่คุณแม่จะทุ่มเทเวลาให้เป็นสิ่งแรก จนไม่มีโอกาสไปสังสรรค์กับเพื่อนฝูงเช่นเคย ดังนั้น คุณควรแบ่งเวลาและจัดลำดับความสำคัญของสิ่งที่จำเป็นก่อนหลังให้ดี และไม่ควรรู้สึกผิดหากคุณจำเป็นต้องงดกิจกรรมบางอย่างกับเพื่อนในช่วงนี้ คนส่วนใหญ่เข้าใจดีว่าการเลี้ยงดูทารกแรกเกิดนั้นต้องใกล้ชิดตลอดเวลา